| Nadine De Meester | Mail voor nadere informatie |
| In haar recente werk toont
Nadine De Meester beelden van mensen; figuren met een onduidelijke
identiteit die naakt en schijnbaar gevangen in een bevroren beweging of
expressie de toeschouwer ‘aanspreken’. Haar steen-geworden wezens zijn zowel herkenbaar als ongedefinieerd; zij lijken menselijk, maar de emotie die zij uitdrukken valt op een dergelijke grandioze manier samen met hun verschijningsvorm en materialiteit dat zij onwezenlijk worden: een soort über-expressies van emoties die doorgaans hun oorsprong vinden in de meer duistere regionen van de menselijke psyché. In die zin zijn zij vaak ook letterlijk uitvergroot; hun grootschalige, krachtige verschijningsvorm kan de essentie van hun uitdrukking alleen maar benadrukken en de beelden schreeuwen hun essentie letterlijk uit: zij zijn hun eigen vorm-geworden uitdrukking. De toeschouwer wordt vanuit deze schijnbaar onhoudbare emotie aangesproken en verplicht een standpunt in te nemen: empathie en afkeer wisselen elkaar onvermijdelijk af. De beelden nodigen ontferming uit, hun huid lijkt broos, koud, aangetast. De Meester’s beelden dragen hun naaktheid als een kleed, als een pantser waarin het onafwendbare verval al inherent is ingebed. Hun textuur verraadt simultaan de dynamiek waarmee zij tot stand zijn gekomen, het bezweren van de materie waarin hun ontstaan is vormgegeven en het amalgaam van krachten waartegen zij zich in hun zijn dienen te verzetten: aftakeling, onvolkomenheid, gebrek. In die zin wordt hun materialiteit ook een zwaarte die zij dienen te torsen. Net als de toeschouwer worden zij tegenover elkaar geplaatst; de afstand tussen hen ageert als een metafoor van hun menselijke conditie: datgene wat hen scheidt is ook dat wat hen bindt. In haar werken vertaalt Nadine De Meester haar visie op de mens; haar beeldtaal vindt haar origine in de historische tweespalt die de beeldhouwkunst eigen is: wordt de mens een beeld, of wordt het beeld menselijk? Vanuit dit spanningsveld ontwikkelt De Meester expressieve, krachtige beelden die ons met ons mens-zijn confronteren en de grond van ons bestaan bevragen. Wie, waarom en waar zijn we? Wat is dit bestaan dat ons eigen is? De kunstenaar lijkt deze vragen niet te (willen) beantwoorden. Veeleer maakt zij de emoties die haar beelden bezielen kenbaar en neemt genoegen met de herkenning die daaruit kan ontstaan en die de toeschouwer kan ervaren. De titels van de werken – ‘wetende handen’, ‘klinkende vreugde’, ‘samen’ – zijn in die zin veeleer een omschrijving dan een betekenisdrager die als een sleutel de werken zou kunnen ontsluiten. De beelden van Nadine De Meester houden een perfect evenwicht tussen vertrouwdheid en bevreemding. Ze zijn tegelijk uitnodigend en afstotend en creëren een psychologische ruimte die voor ons, als toeschouwer, alleen maar herkenbaar kan zijn. Uiteindelijk is het dat wat ons bindt. Michael Meert, november 2012 De onderkant van Du oder Ich Met haar meer recente werk bewandelt Nadine De Meester de fijne lijn tussen “geïnspireerd op” en de intussen gemeengoed geworden appropriatie – een lijn die, welbeschouwd, uiteindelijk niet zo fijn lijkt te zijn. Haar keuze om zich in dit werk te baseren op het werk van een andere kunstenaar is een voor haar ongewone wending die een echter veelbetekenend kader voor haar oeuvre so far weet af te tekenen en wellicht als een scharniermoment kan leiden naar nieuwe beeldende pistes. Du oder Ich is een cruciaal werk in het oeuvre van de onlangs overleden Oostenrijkse kunstenaar Maria Lassnig (1919-2014). Het werk van Lassnig, dat naast een overvloedige grafische output en schilderijen ook sculpturen en animatiefilm omvat, richt zich haast uitsluitend op het spanningsveld tussen “de oppervlakte (van de huid, van het schilderij, van de verf), en de innerlijke wereld (van de schilder, van de persoon die naar het schilderij kijkt). De kunstenaar is simultaan zichzelf, het lichaam dat ze bewoont, en het subject van haar eigen creativiteit.” 1 Lassnigs werk drukt volgens kunsthistoricus Karen Lang “een strijd tussen innerlijk en uiterlijk, tussen de kunstenaar als subject en de kunstenaar als object uit. Het richt zich op expressie – op het naar buiten brengen van het innerlijke, het creëren van een brug tussen innerlijk en uiterlijk. Maar Lassnigs kunstwerken behandelen ook de scheiding tussen de innerlijke beleving en het bewustzijn in het zelf, de kloof tussen voelen en uitdrukken die door het bewustzijn wordt afgedekt.”2 Lassnig zelf hanteert de termen Körpergefuhl en Körperbewusstsein om haar werk te beschrijven. Het voelen en het bewust zijn te voelen, als twee op zich staande ervaringen. In Du oder Ich wordt dit op een ondubbelzinnige, haast brutale, manier duidelijk gemaakt. De kunstenaar, naakt, pistolen in de hand, neemt zowel de innerlijke als de uiterlijke wereld onder schot. In haar kunst zijn lichaamservaring en lichaamsbewustzijn twee aparte elementen, die desalniettemin toch met elkaar verbonden zijn. 3 Nadine De Meester maakt zich zowel het beeld van Lassnig als de tweespalt die daarin wordt uitgedrukt eigen en verschuift, als beeldhouwer, de toegang tot het werk naar de overweldigende materialiteit die ook haar overige werken typeert. Lassnigs uiterlijke wereld wordt materie in de overtreffende graad: De Meesters beeld is groter dan menselijke schaal, enorm, massief, lijfelijk, zwaar. Het beeld, het object, het volume, overvalt als het ware de toeschouwer, overweldigt hem. Het is een van kleur ontdane fysicaliteit die samenvalt met de dreiging die spreekt uit het naar de toeschouwer gerichte pistool of het haast onontkoombaar moment van selbstvernichtung. Zelfvernietiging: het ver-nieten van het zelf, het niet-zijn van het zelf. Zwaarte is een constante in het werk van de Meester: haar beelden torsen de zwaarte, maar dragen ze ook in zich, een duidelijke parallel met Lassnigs benadering van innerlijk/uiterlijk. De zwaarte die zich hier uit in de massiviteit van het beeld wordt op een tweede manier veruitwendigd: het beeld is letterlijk onder zijn eigen gewicht bezweken. In het werk van Lassnig zijn de benen afgesneden, een haast onhandige verkorting wekt de suggestie dat het subject, in dit geval Lassnig zelf, ergens op zit, met de knieën gevouwen. Bij De Meester zit het beeld vlak op de grond, de benen wijd gespreid. Meer dan in het oorspronkelijke schilderij valt de geladenheid en ambiguïteit van deze pose op. De opengesperde benen wekken zowel een gevoel van ontvankelijke seksualiteit als van uitdagende dreiging op en echoën het dubbele gebaar van de handen. Als Lassnig in Du oder Ich commentaar levert op de objectificatie van de vrouw, dan is dit bij De Meester letterlijk te nemen. De onderkant van het beeld is een spiegeling van het spel met de pistolen, de toeschouwer wordt onder schot genomen terwijl hij/zij naar het opengesperde geslacht van het beeld getrokken wordt. In de opening van de benen kan de ander zowel ontvangen als geboren worden. Creatie en procreatie. Nadine De Meester heeft Du oder Ich een onderkant gegeven, en daarmee meteen ook blijk gegeven begrepen te hebben dat Lassnigs beeld niet gaat over leven of dood, zoals een oppervlakkige lezing zou kunnen laten vermoeden, maar over het in zich zijn en niet zijn, zijn en bewust zijn te zijn. Ook dat is een zwaarte die wij allen in ons dragen, een vraag die wij ons bij een volgend moment voor de spiegel kunnen stellen: jij of ik? Michael Meert - Juni 2014 |
 de Zonnedrinker - Beeld in brons Nadine De Meester  Early summer - Beeld in brons Nadine De Meester |
